खगोलविद्हरूले एउटा रोमाञ्चक खोज गरेका छन्। उनीहरूले पृथ्वीबाट मात्र १५० प्रकाश वर्षको दूरीमा दुईवटा असाधारण सेतो बौना ताराहरूको जोडी पत्ता लगाएका छन्।
वैज्ञानिकहरूका अनुसार अरबौं वर्षपछि यी दुई ताराहरू आपसमा ठोक्किनेछन् र त्यसपछि एउटा विनाशकारी ‘टाइप वान ए सुपरनोभा’ विस्फोट हुनेछ। यो विस्फोट यति शक्तिशाली हुनेछ कि यसले चन्द्रमा भन्दा १० गुणा बढी प्रकाश दिनेछ र केही समयका लागि सम्पूर्ण आकाशगंगालाई नै चम्काइदिनेछ!
यो अभूतपूर्व खोज अप्रिल ४ मा प्रतिष्ठित ‘नेचर एस्ट्रोनोमी’ जर्नलमा प्रकाशित भएको हो।
यो ताराहरूको जोडी एउटा बाइनरी प्रणाली हो, जहाँ दुईवटा सेतो बौना ताराहरू गुरुत्वाकर्षणका कारण एकअर्कातर्फ निरन्तर तानिरहेका छन्। यी दुवै ताराहरूको कुल पिण्ड हाम्रो सूर्यको भन्दा १.५६ गुणा बढी छ, जसले यिनीहरूलाई ‘टाइप वान ए सुपरनोभा’ बन्नका लागि एकदमै उपयुक्त बनाएको छ। हाल यी ताराहरूले एकअर्कालाई १४ घण्टामा एक पटक परिक्रमा गर्छन्। तर वैज्ञानिकहरूका अनुसार २३ अर्ब वर्षपछि यी ताराहरू यति नजिक आउनेछन् कि तिनीहरूको परिक्रमाको गति तीव्र भएर ३०–४० सेकेन्डमा एक पटक पुग्नेछ, र अन्ततः तिनीहरू ठोक्किनेछन्।
‘टाइप वान ए सुपरनोभा’ एक विशेष प्रकारको महाविस्फोट हो। यो तब हुन्छ जब एउटा सेतो बौना ताराले आफ्नो साथी ताराबाट अत्यधिक मात्रामा पदार्थ तान्छ र अन्ततः दुवै ताराहरू ठोक्किन्छन्। यो विस्फोट यति ऊर्जावान हुन्छ कि यसले क्षणभरका लागि सम्पूर्ण आकाशगंगालाई उज्यालो बनाउँछ। हाम्रो आफ्नै मिल्की वे ग्यालेक्सीमा यस्तो विस्फोट औसतमा प्रत्येक ५०० वर्षमा एक पटक हुने गरेको छ।
कसरी हुनेछ यो महाविस्फोट?
वैज्ञानिकहरूले यो महाविस्फोट चार चरणमा हुने अनुमान गरेका छन्:
* पहिलो विस्फोट: एउटा ताराले अर्को ताराबाट पदार्थ तान्न थाल्नेछ, जसले गर्दा उसको सतहमा सानो विस्फोट हुनेछ।
* दोस्रो विस्फोट: पहिले ताराको कोर (केन्द्रीय भाग) विस्फोट हुनेछ र पदार्थ सबै दिशामा तीव्र गतिमा फैलिन थाल्नेछ।
* तेस्रो र चौथो विस्फोट: यो फैलिएको पदार्थ अर्को तारासँग ठोक्किनेछ र फेरि अर्को शक्तिशाली विस्फोट हुनेछ।
* अन्तिम विस्फोट: अन्ततः दुवै ताराहरू पूर्ण रूपमा नष्ट हुनेछन् र एउटा अत्यन्तै चम्किलो सुपरनोभा बन्नेछ।
वैज्ञानिकहरूका अनुसार यो अन्तिम विस्फोटको ऊर्जा मानिसले बनाएको सबैभन्दा शक्तिशाली आणविक बम भन्दा हजारौं खर्ब (ट्रिलियन) गुणा बढी हुनेछ!
के पृथ्वीलाई खतरा छ?
खुसीको कुरा, यो महाविस्फोट आजभन्दा लगभग २३ अर्ब वर्षपछि हुनेछ। त्यतिबेलासम्म हाम्रो आकाशगंगा (ग्यालेक्सी) को अस्तित्व नै नरहन सक्छ। यो विस्फोट पृथ्वीबाट यति टाढा हुनेछ कि यसले हामीलाई कुनै पनि प्रकारको हानि पुर्याउने छैन। तर यो घटना आकाशमा यति चम्किलो देखिनेछ कि यसको प्रकाश बृहस्पति ग्रह भन्दा पनि २ लाख गुणा बढी हुने अनुमान गरिएको छ! यो खोजले ब्रह्माण्डमा हुने यस्ता दुर्लभ र शक्तिशाली घटनाहरूको बारेमा थप जान्न वैज्ञानिकहरूलाई महत्वपूर्ण अवसर प्रदान गरेको छ।
